เชื่อว่าหลายคนเคยได้ยินและคุ้นหูคำว่า “อิคิไก” (Ikigai) หรือที่แปลเป็นไทยว่าเป้าหมาย บ้างก็แปลว่าเป็นเหตุผลในการดำรงชีวิตอยู่ และอื่น ๆ อีกมากมาย แต่ในช่วงที่หลายคนกำลังพยายามผ่านวิกฤตโควิด19 ซึ่งเป็นวิกฤตที่ทั่วโลกต้องเผชิญอยู่นั้น ทำให้หลายคนต้องปรับตัวอย่างรวดเร็ว บางคนโดนผลกระทบด้านธุรกิจ บางคนโดนผลกระทบด้านการทำงาน ชีวิตส่วนตัว
อิคิไกจึงเป็นสิ่งที่ควรทบทวน เพื่อใช้เป็นดั่งเข็มทิศในการดำเนินชีวิตให้ไม่เพียงแค่พ้นในช่วงนี้ แต่อาจจะเป็นไกด์นำทางต่อไปได้ตลอดชีวิต ดังนั้นนอกจากเราจะมาทบทวนเรื่องอิคิไกแล้ว วันนี้ Creative Talk เองยังมีแคนวาสขนาด A4 ให้ทุกคนสามารถดาวน์โหลดไปเพื่อลองไปทบทวนเองได้อีกด้วย
ว่าแล้วเรามาเริ่มกันเลย
หลักการของอิคิไกนั้นไม่ยาก แต่ความยากคือการค้นหาอิคิไกของตัวเอง อิคิไกประกอบไปด้วยหลักการ 4 อย่าง จากภาพจะเห็นว่าทั้ง 4 หลักการคือองค์ประกอบที่จะทำให้เกิดอิคิไกได้ ซึ่งเป็นคำถามที่คุณจะต้องตอบให้ได้ครบทั้ง 4 ดังนี้
สิ่งที่คุณรักที่จะทำ
คุณชอบทำอะไร รักที่จะทำอะไร มีคำกล่าวหนึ่งที่บอกว่า “เมื่อใดก็ตามที่คุณได้ทำงานที่คุณรัก คุณจะไม่ต้องทำงานอีกเลยตลอดชีวิต” ซึ่งเป็นคำพูดที่จริงมาก ๆ เพราะเมื่อคุณได้ทำงานที่คุณชอบทำ รักที่จะทำแล้ว ทุกเช้าที่ตื่นขึ้นมา คุณจะพร้อมที่จะทำงาน มีพลังเปี่ยมล้น และกล้าที่จะเผชิญกับทุกอุปสรรค เพราะงานที่ได้ทำนั้น สนุกจนบางทีคุณอาจจะลืมอุปสรรคและความเหนื่อยล้าไปเลยก็เป็นได้
สิ่งที่คุณทำได้ดี
นอกจากงานจะเป็นสิ่งที่คุณรักที่จะทำแล้ว ถ้าคุณสามารถทำได้ดีด้วยคุณจะมีพลังล้นเหลือ และทำอย่างไม่หยุดหย่อน พลังงานจากภายในหรือ Passion จะเกิดขึ้นอย่างไม่รู้จบ เหมือนคนชอบเล่นเปียโนและยังสามารถเล่นได้ดี หรือคนที่ชอบถ่ายภาพและสามารถถ่ายได้สวย มีหรือที่คนเหล่านี้จะหยุดเล่นเปียโนและหยุดถ่ายภาพ
อย่างไรก็ตาม หากคุณยังไม่สามารถทำสิ่งที่คุณรักได้ดี นี่เป็นอีกจุดหนึ่งที่คุณควรทบทวนตัวเองและเลือกว่าจะพัฒนาในสิ่งที่คุณรักให้สามารถทำได้ดีกว่าเดิม หรือจะเลือกสิ่งอื่นที่คุณรักได้ทำได้ดีกว่า
สิ่งที่โลกนี้ต้องการ
จะมีประโยชน์อะไรถ้าคุณทำในสิ่งที่คุณรักได้เป็นอย่างดีแต่ไม่มีใครบนโลกนี้ต้องการ ถ้าคุณรักการถ่ายภาพ และถ่ายภาพได้สวยดี แต่กลับไม่มีใครสนใจอยากได้ภาพของคุณ คุณอาจจะสามารถทำมันได้ด้วยพลังที่มี แต่คุณอาจจะขาดเป้าหมายในการทำมันให้สำเร็จ ขาดเป้าหมายที่จะพัฒนามันให้ได้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง
การค้นหาสิ่งที่โลกนี้ต้องการจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก และคุณไม่สามารถค้นหามันได้ด้วยตัวของคุณเอง สองอย่างแรกคือ สิ่งที่คุณรัก และ สิ่งที่คุณทำได้ดี คุณสามารถถามตัวเองได้ แต่สิ่งที่โลกใบนี้ต้องการ คุณต้องออกไปค้นหา และถามผู้อื่น
สุดท้าย คือ สิ่งที่มีคนพร้อมจะจ่าย
ใช่ว่าสิ่งที่โลกนี้ต้องการจะเป็นสิ่งที่คนยอมจ่ายเงินให้ คุณอาจจะเคยเห็นสินค้าหลายตัว หรืองานอีเว้นท์หลายงานที่เมื่อประกาศว่าจะแจก จะมีผู้คนจำนวนมากมายืนต่อคิว อยากได้ หรืองานอีเว้นท์ที่อนุญาตให้ร่วมงานฟรี จะมีคนมาร่วมงานจำนวนมากจนล้นห้อง แต่เมื่อเริ่มคิดเงินเมื่อไร ไม่มีใครยอมจ่ายเงินแม้แต่บาทเดียว
เหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นได้เสมอ เพราะสิ่งที่ทำนั้นแม้จะเป็นสิ่งที่รัก ทำได้ดี และโลกนี้ต้องการแล้ว คุณยังต้องมองให้เห็นว่าสิ่งที่คุณทำ เป็นงานที่มี “คุณค่า” มากพอให้คนยอมจ่ายเงิน เพราะถ้าคุณทำไปด้วยใจรักแล้ว มีพลัง มีเป้าหมายที่จะทำแล้ว แต่งานนั้นไม่สามารถเลี้ยงดูคุณได้ ไม่มีเงินมากพอที่จะทำให้คุณมีชีวิตอยู่ได้ ไม่นาน คุณก็จะล้มเลิก และหมดแรง
แม้ว่าหลายทฤษฎีอาจจะไม่อยากให้คุณนับ “เงิน” เข้ามาอยู่ในเป้าหมาย แต่เราต้องยอมรับว่าเงินเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เรามีชีวิตอยู่ ซึ่งเราเองอาจจะมองว่า เงินคือ “รางวัล” ที่ได้จากการทำสิ่งที่โลกนี้ต้องการก็เป็นได้
เรามาออกแบบ อิคิไก ผ่านแคนวาสกัน!
อย่างที่ได้เกริ่นไปแล้วข้างต้นว่า หลักการของอิคิไกนั้นไม่ยาก แต่การค้นหาคำตอบให้กับแต่ละคำถามนั้นเป็นเรื่องยากที่สุด การใช้แคนวาสจะเป็นหนึ่งในวิธีที่จะช่วยให้การคิดทบทวนหาคำตอบของคุณนั้นง่ายขึ้น
เริ่มจากการดาวน์โหลดไฟล์แคนวาสได้จากลิงค์นี้: https://forms.gle/iQEKNeRiDToFRWH66
เริ่มต้นด้วยการพิมพ์แผ่นแคนวาสออกมา หรือถ้าใครถนัดเขียนลงใน tablet หรือโทรศัพท์มือถือก็แล้วแต่สะดวก จากนั้นให้ทบทวนคำถามในแต่ละข้อ โดยเริ่มจากข้อแรก อะไรคือสิ่งที่คุณรักจะทำ
ให้ลิสต์สิ่งเหล่านั้นออกมา ซึ่งแน่นอนว่าสิ่งที่คุณรักจะทำน่าจะมีมากกว่า 1 หรืออาจจะมีมากกว่า 10 ก็เป็นได้ จากนั้นลองเลือกจากสิ่งที่คุณรักจะทำ แล้วคัดออกมาเพื่อตอบข้อที่สองว่า ว่าสิ่งไหนที่คุณสามารถทำได้ดี
เมื่อคัดออกมาได้แล้ว ถึงจุดนี้อาจจะเหลือสิ่งที่คุณรักและทำได้ดีได้ไม่กี่อย่าง ลองดูข้อสามกันว่าสิ่งไหนเป็นสิ่งที่โลกใบนี้ต้องการ และสิ่งไหนเป็นสิ่งที่คนจะมองเห็นคุณค่าและยอมจ่ายเงินให้
เชื่อว่าการหาคำตอบนี้อาจจะยาก ไม่ง่ายดั่งใจคิด ซึ่งความยากก็มีเหตุผลอยู่ นั้นคือ “อิคิไกอาจจะไม่ได้มีพร้อมอยู่แล้วในตัวคุณ”
คุณอาจจะต้องไปพัฒนาความสามารถให้คุณทำได้ดีมากขึ้น
คุณอาจจะต้องลองนำสิ่งที่คุณทำได้ดี และรักที่จะทำไปทดสอบกับผู้อื่น เพื่อมองให้เห็นว่าพวกเขามีความต้องการหรือไม่
และคุณอาจจะต้องนำไปพัฒนาต่อเพื่อทำให้คนเห็นคุณค่าของมันและยอมที่จะจ่ายเงินให้
ยกตัวอย่าง ถ้าคุณชอบทำอาหาร และคุณทำอาหารได้ดี รสชาติเยี่ยม แน่นอนว่า อาหารเป็นหนึ่งใน 4 ปัจจัยที่โลกใบนี้ต้องการ แต่สุดท้ายแล้วคนจะซื้อหรือไม่ นั่นทำให้คุณต้องพัฒนาอาหารให้แตกต่าง มีรสชาติที่มีเอกลักษณ์ บางครั้งอาหารที่มีคนยอมจ่ายอาจจะประกอบไปด้วยสิ่งอื่นที่มากกว่าอาหาร เช่น การจัดแต่ง ความสะอาดของร้าน การขาย การสื่อสาร เหล่านี้เป็นต้น
เชื่อหรือไม่ว่าขณะที่บางคนหาอิคิไกของตนไม่เจอ หรือหาได้อย่างยากลำบาก แต่มีคนจำนวนไม่น้อยที่พบอิคิไกของตัวเองได้มากกว่าหนึ่ง ซึ่งนั่นไม่ใช่เรื่องแปลก และกลับดีเสียด้วย
สุดท้ายไม่ว่าคุณจะหาอิคิไกได้มากหรือน้อยขนาดไหน เชื่อว่าเมื่อเราสามารถหาอิคิไกของเราได้แล้ว อิคิไกจะเป็นเสมือนเป้าหมาย และพลังงานที่ทำให้คุณสามารถตื่นเช้าขึ้นมาทำงานได้ตลอดวัน ตลอดปี และอาจจะตลอดชีวิตก็เป็นได้
ขอให้ทุกคนมีความสุขกับการค้นหาอิคิไกของตนเองครับ
